Het toenemende volksgezondheidsprobleem
Door de vergrijzing van de bevolking vormt vallen bij ouderen een groeiend volksgezondheidsprobleem. In de Verenigde Staten nam het aantal sterfgevallen na een val bij ouderen tussen 2007 en 2016 met 31% toe. Over het algemeen zijn er twee hoofdgroepen van factoren die vallen bij ouderen veroorzaken. De eerste groep bestaat uit omgevings- of extrinsieke factoren, en de tweede groep uit intrinsieke factoren. Omgevingsfactoren omvatten de organisatie in huis, toegang tot zorgfaciliteiten voor ouderen, buitenomstandigheden, medicijngebruik, enzovoort. Intrinsieke factoren omvatten leeftijd, spierzwakte, loop- en evenwichtsstoornissen, cognitieve achteruitgang en andere ziekten. Vaak ligt een combinatie van meerdere factoren ten grondslag aan een val. Het is belangrijk om vroegtijdig individuen te identificeren die een verhoogd valrisico hebben en de factoren aan te pakken die tot een val kunnen leiden.
Cognitieve risicofactoren
Wanneer we inzoomen op de intrinsieke factoren, is er in de afgelopen decennia minder onderzoek gedaan naar cognitieve risicofactoren vergeleken met fysieke risicofactoren. Tegenwoordig worden cognitieve factoren echter erkend als bijdragende factoren voor een hoger valrisico. Specifiek wordt executieve disfunctie gezien als het cognitieve domein dat vallen bij ouderen voorspelt. De rol van het executieve domein is vooral het aanpassen aan veranderende prikkels. Voorbeelden van deze veranderende prikkels tijdens het lopen zijn obstakels, een wisselende helling of ongelijke tegels. Het blijkt dat het vermogen om dual-tasking uit te voeren het vermogen van onze executieve functies weerspiegelt. Dan rijst de vraag of het mogelijk is om het valrisico bij ouderen te verminderen door hen cognitief-fysieke dual-task training te geven.
Onderzoek naar dual-task training
Een eerder artikel belichtten we al enkele gunstige effecten van dual-training op motorische functies. In dit eerdere artikel werd uitgelegd wat een combinatietraining precies inhoudt en hoe iedereen in het dagelijks leven met een groot aantal ‘dual tasks’ te maken krijgt. Een literatuuronderzoek toonde aan dat er verschillende klinische studies en reviews zijn uitgevoerd die onderzoeken of cognitief-fysieke training het valrisico bij ouderen vermindert. In dit artikel zullen we enkele van deze onderzoeken uitlichten.
Voorbeelden van onderzoeken
Phirom et al. onderzochten het effect van interactieve fysiek-cognitieve, spelgebaseerde training op het valrisico bij ouderen. Zij includeerden 40 deelnemers en verdeelden deze in twee groepen: de interventie- en controlegroep. De interventiegroep kreeg 12 weken lang drie keer per week één uur dual-task training. Ze gebruikten de Physiological Profile Assessment (PPA) en de Timed Up and Go-test om het valrisico te kwantificeren. Na de interventieperiode deed de controlegroep aanzienlijk langer over de Timed Up and Go-test dan de interventiegroep. Ook wees de verbetering in PPA-score op een gunstig effect van dit type training op het valrisico bij ouderen. Naast de afname van het valrisico had de op spel gebaseerde dual-task training een positief effect op de cognitieve prestaties.
Piech et al. voerden een systematische review uit om te bepalen of virtual reality en exergames het valrisico bij ouderen verminderen. Exergames zijn oefeningen die door middel van spel- en technologie worden aangestuurd. Dit artikel, over het effect van exergames, includeerde 21 artikelen met in totaal 1557 patiënten. Ze beoordeelden de fysieke prestaties, cognitieve prestaties en enkele andere uitkomsten, zoals de kwaliteit van leven van de patiënten. Ze concludeerden dat deze vorm van training een veelbelovende aanvulling of zelfs een alternatief is voor de traditionele trainingsmethoden die door fysiotherapeuten worden gebruikt. Het lijkt erop dat dit soort trainingsmethoden een grotere effectiviteit biedt dan de traditionele training voor fysiek functioneren. Daarnaast verbeterde in de meeste van de onderzochte studies de training significant verschillende cognitieve functies, evenals de kwaliteit van leven en het valrisico bij ouderen.
Spano et al. onderzochten of gelijktijdige motorisch-cognitieve training effectiever is dan opeenvolgende motorisch-cognitieve training. 26 patiënten werden willekeurig toegewezen aan de groep voor opeenvolgende motorisch-cognitieve training (MixT) of de groep voor gelijktijdige motorisch-cognitieve training (DTT). De populatie bestond uit ouderen met cerebrovasculaire aandoeningen. De resultaten waren zeer positief voor de DTT-groep. Er was een significant gunstig effect van de DTT-training op verschillende cognitieve en fysieke tests voor en na de interventie. De MixT-groep toonde ook een verbetering in prestaties na de interventie, maar niet in dezelfde mate als de DTT-groep.
Deze drie artikelen zijn zeker niet de enige die een gunstig effect van cognitief-fysieke dual-task training aantonen. Er is veel bewijs dat dual-task motorische en cognitieve training een zeer veelbelovende trainingsmethode is om het valrisico bij ouderen te verminderen. Deze en andere onderzoeken leren ons dat cognitieve training op zich al gunstige effecten heeft, maar dat cognitieve en motorische dual-task training nog veelbelovender is om vallen bij ouderen te voorkomen en bij te dragen aan het verminderen van het volksgezondheidsprobleem. Ten slotte maakt een trainingstool het gemakkelijker om op een dual-task manier te trainen en indien nodig trainingsmethoden te standaardiseren.
Referenties
- Coutinho, E.S.F., Block, K.V., Coeli, C.M. (2012). One-year mortality among elderly people after hospitalization duet o fall-related fractures: comparison with a control group of matched elderly. Cad Saude Publica. 28(4): 801-805
- Bergeron, E., Clement, J., Lavoie, A., Ratte, S., Bamvita, JM, Aumont, F., Clas, D. (2006). A simple fall in the elderly: not so simple. The journal of trauma: injury, infeciton, and critical care. 60(2): 268-273.
- Nickens, H. (1985). Intrinsic factors in falling among the elderly. Arch Intern Med. 145 (6): 1089-1093.
- Burns, E., Kakara, R. (2018). Deaths from falls among persons aged > 65 years – United States, 2007-2016. Morbidity and mortality weekly report. 67(18): 509-514.
- Valipoor, S., Pati, D., Kazem-Zadeh, M., Mihandoust, S., Mohammadigorji, S. (2019). Falls in older adults: a systematic review of literatur on interior-scale elements of the built environment. Journal of ageing and environment. 34(3): 1-24.
- Bergland, A. (2012). Fall risk factors in community dwelling elderly people. Norsk Epidemiologi. 22(2).
- Wright, S.L., Kay, R.E., Avery, E.T., Giordani, B., Alexander, N.B. (2011). The impact of depression on dual tasking among patients with high fall risk. Journal Geriatric psychiatry neurology. 2493): 143-150.
- Phirom, K., Kamnardsiri, T., Sungkarat, S. (2020). Beneficial effects of interactive physical-cognitive game-based training on fall risk and cognitive performance of older adults. Int j environ res public health. 17(17):6079.
- Piech, J., Czernicki, K. (2021). Virtual reality rehabilitation and exergames – physical and psychological impact on fall prevention among the elderly – a literature review. Applied science. 11:4098.
