Wat zijn leerstoornissen?
Wat wordt er eigenlijk bedoeld met ‘leerstoornissen’? Volgens de Mayo Clinic is een leerstoornis een probleem in de informatieverwerking, waardoor iemand niet in staat is om een vaardigheid te leren en effectief te gebruiken. Een kind dat niet hetzelfde leesniveau behaalt als andere kinderen van dezelfde leeftijd en intelligentie, wordt beschouwd als iemand met een leerstoornis. Leerstoornissen kunnen verder worden onderverdeeld in verschillende subcategorieën:
- Leesstoornissen
- Schriftelijke taalstoornissen
- Rekenstoornissen
- Non-verbale leerstoornissen
Binnen de subcategorie leesstoornissen vinden we de subset dyslexie, en binnen de subcategorie rekenstoornissen vinden we dyscalculie. Beide zijn goed bekende stoornissen.
Oorzaken van leerstoornissen
Deze stoornissen hebben zowel neurobiologische als omgevingsgerelateerde oorzaken. Factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van deze stoornissen zijn onder andere genetica, prenatale en neonatale risico’s, psychologisch trauma, fysiek trauma en andere milieufactoren.
Comorbiditeit van leerstoornissen
In sommige gevallen is de leerstoornis een geïsoleerd probleem, in andere gevallen gaat het gepaard met een andere ziekte of stoornis, ook wel comorbiditeit genoemd. Dit zien we vaak bij leerstoornissen in combinatie met aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD). Het co-voorkomingspercentage van ADHD en leesstoornissen ligt tussen de 25-48%. Dat is behoorlijk hoog, vind je niet? Het percentage voor ADHD en schriftelijke taalstoornissen is zelfs nog hoger, variërend van 55-64%. Bij rekenstoornissen en ADHD ligt het percentage tussen de 11-30%. Over het algemeen wordt geschat dat ADHD en leerstoornissen samen voorkomen in 31-45% van de gevallen.
Duchenne Spierdystrofie (DMD) en leerstoornissen
Een opmerkelijk aantal kinderen met Duchenne Spierdystrofie (DMD) heeft moeite met lezen en schrijven. DMD is een recessieve X-gebonden genetische aandoening die ontstaat door een mutatie in het dystrofine-gen. Deze mutatie leidt tot verminderde productie van het dystrofine-eiwit, waardoor de integriteit van de spiercellen afneemt. Hoewel het dystrofine-gen voornamelijk tot expressie komt in de skeletspieren, wordt het ook in de hersenen aangetroffen. Dit kan verklaren waarom kinderen met DMD vaak moeite hebben met leren, zoals blijkt uit hogere cognitieve problemen zoals dyslexie en werkgeheugenproblemen.
Cognitieve training bij ADHD en DMD
Is er al bewijs dat cognitieve training nuttig kan zijn voor kinderen met ADHD of DMD? Voor kinderen met DMD is er nog weinig bekend over de effecten van cognitieve training op het werkgeheugen. Bij ADHD is er echter meer onderzoek gedaan. Bigorra et al. onderzochten de langetermijneffecten van werkgeheugentraining bij kinderen met ADHD. Ze vonden significante verbeteringen in het werkgeheugen, plannen/organiseren en het metacognitieve index bij de kinderen die aan de training deelnamen.
References
- Astrea, G., Battini, Rb., Lenzi, S., Frosini, S., Bonetti, S., Moretti, E., Perazza, S., Santorelli, F.M., Pecini, C. (2016). Learning disabilities in neuromuscular disorders: a springboard for adult life.35(2): 90-95.
- Bigorra, A., Garolera, M., Guijarro, S., Hervás, A. (2016). Long-term far-transfer effects of working memory training in children with ADHD: a randomized controlled trial. European Children Adolescents Psychiatry. 25: 853-867.
- Mayo Clinic. (2021). Learning disorders: Know the signs, how to help. Healthy Lifestyle Children’s health. URL:https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/childrens-health/in-depth/learning-disorders/art-20046105
- Pham, A.V., Riviere, A. (2015). Specific Learning Disorders and ADHD: Current Issues in Diagnosis Across Clinical and Educational Settings. Current Psychiatry Rep. 17(38).
- Ricotti, V., Mandy, W.P.L., Scoto, M., Pane, M., Deconinck, N., Messina, S., Mercuri, E., Skuse, D.H., Muntoni, F. (2015). Neurodevelopmental, emotional, and behavioural problems in Duchenne Muscular Dystrophy in relation to underlying dystrophin gene mutations. Developmental Medicine % Child Neurology. 58(1):77-84.
